ჟურნალი ნომერი 1 ∘ ბესიკ ბოლქვაძე ∘
ლიკვიდობის პოზიციის მართვის თავისებურებანი ბიზნესსუბიექტებში

რეზიუმე. ნაშრომი ეხება ეკონომიკის ბიზნესსექტორში კომპანიების მიერ ანალიტიკური ფინანსური ინსტრუმენტების (კერძოდ, ლიკვიდობის ინდექსების) გამოყენების აუცილებლობის დასაბუთებას. მასში ასევე გამოკვეთილია ფინანსური ანალიტიკოსებისა და მენეჯერების მიერ იმ სპეციფიკური ნიუანსების გათვალისწინების საჭიროება, რომელთა მხედველობაში მიღება აამაღლებს ბიზნესსუბიექტების ანალიტიკური „კულტურის“ დონეს და მათი ეკონომიკური საქმიანობის შეფასების ეფექტიანობას.

საკვანძო სიტყვები: ბიზნესსუბიექტი, ფინანსური ანალიზი, ლიკვიდობის პოზიცია, ფინანსური ინდექსი, გადახდისუნარიანობა. 

შესავალი 

თანამედროვე პირობებში კომპანიებს უხდებათ სხვადასხვა სირთულისა და მასშტაბის მრავალმხრივი ფინანსური გადაწყვეტილების მიღება, რომელთა შორისაც თავისი არსით და ხასიათით უმნიშვნელოვანესია მოკლევადიანი, საოპერაციო გადაწყვეტილებები, რადგან ისინი დაკავშირებულია ბიზნესსუბიექტების ლიკვიდობის შენარჩუნებასთან. ლიკვიდობა, სხვა ფინანსურ ინსტრუმენტებთან ერთად, ითვლება კომპანიათა ფინანსური მდგომარეობის ანალიზისა და შეფასების ფუნდამენტურ ინდიკატორად, რადგან სწორედ ლიკვიდობის პოზიციის მუდმივი მონიტორინგი იძლევა კომპანიათა გადახდისუუნარობის პრევენციის საბაზისო სიგნალებს. 

ლიკვიდობის პოზიციის მნიშვნელობა ბიზნეს სუბიქტებისათვის 

ბაზარზე კონკურენტულ გარემოში მოქმედი ნებისმიერი ბიზნესსუბიექტისათვის ფინანსური მდგომარეობის შეფასების მნიშვნელოვან ინდიკატორს ლიკვიდობა წარმოადგენს. ლიკვიდობის ანალიზის დროს, პირველ რიგში, უნდა გავითვალისწინოთ კომპანიის დამოკიდებულება მოკლევადიან და გრძელვადიან კორპორაციულ-ფინანსურ მიზნებს შორის. ლიკვიდობის კონტექსტში კომპანია ძირითადად აქცენტირდება მოკლევადიან მიზნებსა და ფინანსურ გადაწყვეტილებებზე. შესაბამისად, კომპანიას შეიძლება ჰქონდეს რენტაბელობის მეტ-ნაკლებად საკმარისი დონე, მაგრამ გააჩნდეს ლიკვიდური სახსრების დეფიციტი ანუ ფინანსური „ვაკუუმი“, რამაც შეიძლება იგი მიიყვანოს გადახდისუუნარო მდგომარეობამდე. სწორედ ასეთი მდგომარეობის თავიდან აცილების და ლიკვიდური ნაკადების მუდმივი დაკვირვების მიზნით გამოიყენება ლიკვიდობის ფინანსური ინდექსები.

ბიზნესსუბიექტის ლიკვიდობა ფართო ცნებაა და მოიცავს როგორც მისი აქტივების ლიკვიდობის დონეს, ასევე მისი ბალანსის ლიკვიდობის პოზიციურ მდგომარეობას, კერძოდ, თუ რამდენად გაჯერებულია კომპანია ლიკვიდური ნაკადებით, რასაც ასევე ე.წ. ლიკვიდობის „ბალიში“ [Saleem, Rehman. 2011. გვ. 96]. ზომავს. იგი ძირითადად განისაზღვრება აბსოლუტური მაჩვენებლით, კერძოდ, სამუშაო კაპიტალის სიდიდით [Fridson, Alvarez. 2011. გვ. 210] /სამუშაო კაპიტალი = მიმდინარე აქტივები _ მიმდინარე ვალდებულებები/. იმაზე დამოკიდებულების მიხედვით, თუ როგორია კომპანიის ლიკვიდობის პოზიცია, ლიკვიდობის მდგომარეობა შეიძლება იყოს სამგვარი: 1. დეფიციტური ლიკვიდობა; 2. ოპტიმალური ლიკვიდობა; 3. ჭარბი ლიკვიდობა. დეფიციტური და ჭარბი ლიკვიდობა ბიზნესისათვის შეიძლება თანაბრად საზიანო იყოს, რადგან ერთ შემთხვევაში კომპანია ვერ უკეთებს გენერირებას ლიკვიდურ ნაკადებს, ხოლო მეორე შემთხვევაში შეიძლება ვერ ახდენდეს ასეთი ნაკადების ეფექტიან გამოყენებას. რაც შეეხება ოპტიმალურ ლიკვიდობას, მისი გაანგარიშება ფინანსური ინდექსების გამოყენებით ,,არითმეტიკული~ თვალსაზრისით მეტად მარტივია, მაგრამ ფინანსური შინაარსის გათვალისწინებით _ საკმაოდ რთული [Rice, 2011. გვ. 183], რადგან ფუნდამენტურად არის მხედველობაში მისაღები გამოთვლების ფინანსური ნიუანსები და მიღებული შედეგების მართებული ფინანსური ინტერპრეტირებები.

ბიზნესის ფინანსურ ანალიტიკაში ბიზნესსუბიექტების ლიკვიდობის დონის განსასაზღვრავად და ლიკვიდობის პოზიციის გასაგებად, კონვენციური მიდგომით, ძირითადად გამოიყენება შემდეგი ლიკვიდობის ფინანსური ინდექსები: მიმდინარე (საერთო) ლიკვიდობის კოეფიციენტი, შუალედური (სწრაფი) ლიკვიდობის ანუ მჟავა-ტესტის კოეფიციენტი და აბსოლუტური ლიკვიდობის (გადახდისუნარიანობის) კოეფიციენტი: 

     1. მიმდინარე ლიკვიდობის ინდექსი

           მიმდინარე აქტივები / მიმდინარე ვალდებულებები   ≥ 2                                  

მიმდინარე ლიკვიდობის ინდექსი გვიჩვენებს, თუ რამდენად გააჩნია კომპანიას საკმარისი მიმდინარე აქტივები იმისათვის, რომ დაფაროს მიმდინარე ვალდებულებები განსაზღვრული პერიოდის განმავლობაში. სხვაგვარად, იგი გვიჩვენებს კომპანიის მიმდინარე დავალიანებათა გასტუმრების უნარს. ამასთან, კომპანიის მიმდინარე აქტივებმა უნდა უზრუნველყოს არა მხოლოდ მიმდინარე ვალდებულებების უპრობლემოდ დაფარვა, არამედ ბიზნესციკლის ნორმალური განხორციელებაც. საანალიზო ინდექსის ნაკლოვანებას წარმოადგენს ის გარემოება, რომ მიმდინარე დავალიანებათა დასაფარავად კომპანიას შეუძლია გამოიყენოს მთლიანი მიმდინარე აქტივები მხოლოდ „საგანგებო“ სიტუაციაში, რადგან ეს მისი საქმიანობის შეწყვეტას გამოიწვევს და ასევე ის, რომ მიმდინარე აქტივების ცალკეული ელემენტები განსხვავებული ლიკვიდურობით ხასიათდებიან და, ამდენად, მათი საშუალებით გადახდის შესაძლებლობები საკმაოდ განსხვავებულია. ლიკვიდობის საერთო დონის სრულყოფილი შეფასების მიზნით, მიმდინარე აქტივები პირობითად შეიძლება დაიყოს სამ მსხვილ ჯგუფად: 1. მარაგები, 2. მოთხოვნები და 3. ფულადი საშუალებები. შევნიშნოთ, რომ ლიკვიდობის ანალიტიკური მიზნებისათვის, მარაგები მიზანშეწონილია დავყოთ: ა) საწარმოო მარაგები; ბ) მარაგები წარმოებაში; გ) სასაქონლო მარაგები [Neale, McElroy, 2004. გვ. 196], მოთხოვნების კომპონენტთან მიზანშეწონილია გავათანაბროთ წინასწარ გაწეული ხარჯები, გაცემული ავანსები და სხვა მსგავსი განაცემები, ხოლო კომპანიის ფულადი სახსრები უნდა მოიცავდეს ასევე მოკლევადიან ინვესტიციებს.

     2. სწრაფი ლიკვიდობის ინდექსი

           (მიმდინარე აქტივები – მარაგები) / მიმდინარე ვალდებულებები   ≥ 1                 

ე.წ. ,,მჟავა-ტესტის’’ ინდექსი გვიჩვენებს, თუ რამდენად იფარება კომპანიის მიმდინარე ვალდებულებები შედარებით მაღალლიკვიდური მიმდინარე აქტივების ხარჯზე, ამიტომ აღნიშნულ კოეფიციენტში მიმდინარე აქტივებიდან გამოირიცხება მარაგები, როგორც მისი ყველაზე არალიკვიდური კომპონენტი. აღნიშნული მაჩვენებლის გამოთვლის აუცილებლობა გამოწვეულია იმ გარემოებით, რომ არაერთგვაროვანია სხვადასხვა მიმდინარე აქტივების ლიკვიდობის ხარისხი. თუ, მაგალითად, ფულადი საშუალებები გამოიყენება უშუალოდ მიმდინარე ვალდებულებათა დასაფარავად, მარაგები ამ მიზნით გამოიყენება მხოლოდ მათი რეალიზაციის შემდეგ, რაც მოითხოვს გადახდისუნარიანი მყიდველის არსებობას. როცა ვაანალიზებთ მოცემულ ინდექსს, აუცილებელია შევაფასოთ ის ფაქტორები, რომლებმაც გამოიწვია მისი ცვლილება. მაგალითად, მოცემული ინდექსის მნიშვნელობა შეიძლება გაზრდილი იყოს დებიტორული დავალიანებების გაუმართლებელი ზრდით, რაც, ბუნებრივია, არ არის პოზიტიური ტენდენცია.

    3. აბსოლუტური ლიკვიდობის ინდექსი

          (მიმდინარე აქტივები – მარაგები – მოთხოვნები) / მიმდინარე ვალდებულებები   ≥ 0,5                                  

აბსოლუტური ლიკვიდობის ანუ გადახდისუნარიანობის კოეფიციენტი გვიჩვენებს კომპანიის მზადყოფნას, დაუყოვნებლივ დაფაროს თავისი მიმდინარე ვალდებულებები მიმდინარე აქტივების ყველაზე ლიკვიდური ნაწილით –  ფულადი საშუალებებით. შევნიშნოთ, რომ კომპანიის მიმდინარე და სწრაფი ლიკვიდობის ინდექსების მნიშვნელობები შეიძლება იყოს მაღალი, მაგრამ ეს სრულებით არ ნიშნავდეს იმას, რომ კომპანია არის გადახდისუნარიანი, თუკი მიმდინარე აქტივებში შედარებით დაბალია მაღალლიკვიდური კომპონენტების ხვედრითი წონა. აქედან გამომდინარეობს განსხვავება ლიკვიდობასა და გადახდისუნარიანობას შორის: კომპანია შეიძლება იყოს ლიკვიდური, მაგრამ არ წარმოადგენდეს გადახდისუნარიანს, მაგრამ თუ იგი გადახდისუნარიანია, ე.ი. აუცილებლად ლიკვიდურიცაა [Ковалев, 1998. გვ. 97]. ამდენად, ამ გაგებით და ასეთი მიდგომით, ლიკვიდობა შეიძლება განვიხილოთ, როგორც დინამიკური, ხოლო გადახდისუნარიანობა, როგორც – სტატიკური მაჩვენებელი. 

ლიკვიდობის ანალიზში გასათვალისწინებელი ნიუანსები 

ბიზნესსუბიექტების ლიკვიდობის დონის გაანგარიშება, სხვადასხვა ფინანსური ინდექსის ან მათი კომბინირებული გამოყენების გზით, მოითხოვს რამდენიმე ნიუანსის მხედველობაში მიღების აუცილებლობას, რაც ლიკვიდობის ანალიზს და შესაბამისი შედეგების ფინანსურ ინტერპრეტირებას გახდის უფრო მეტად სრულყოფილს და მოქნილს, კერძოდ:

1. გონივრულ და ფრთხილ მიდგომას მოითხოვს ლიკვიდობის ფინანსური ინდექსების გაანგარიშება და ინტერპრეტირება ისეთი კომპანიებისათვის, რომლებიც მომწოდებლებისაგან სარგებლობენ „განვადების“ მნიშვნელოვანი პერიოდით (მაგალითად, სუპერმარკეტები), რაც ზრდის კრედიტორული დავალიანებების მოცულობას. ასევე, ასეთი ბიზნესსუბიექტების დებიტორული დავალიანებების არარსებობა (ან უკიდურესად დაბალი დონე) შესაბამისად ამცირებს საანალიზო მაჩვენებლების მნიშვნელობას [ACCA-3.7, 2003. გვ. 56, 66]. ამასთან, შედარებით დაბალი საქმიანი აქტიურობის მქონე (ე.წ. „ნელი“) ბიზნესსუბიექტების შემთხვევაში, როგორიცაა მაგალითად, საშენებლო ბიზნესი, ხანგრძლივი ტექნოლოგიური ციკლის მქონე წარ¬მოებები, აგრობიზნესის ზოგიერთი მიმართულება და სხვა, სავსებით მიზანშეწონილი და მისაღებია ლიკვიდობის ინდექსების საორიენტაციო ნორმატიული მნიშვნელობების შედარებით დაბალი ზღვრების გამოყენება (მიმდინარე ლიკვიდობისათვის – 1, სწრაფი ლიკვიდობისათვის – 0,7, აბსოლუტური ლიკვიდობისათვის – 0,2).

2. მიზანშეწონილია, მოვახდინოთ ლიკვიდობის ინდექსების „ფილტრაცია“ მათი ზუსტი და ობიექტური გაანგარიშების მიზნით, რაც ძირითადად დამო-კიდებულია კონკრეტული კომპანიის ფინანსური ანალიტიკოსის მიდგომაზე, კერძოდ, სასურველია: ა) ფულადი აქტივების კომპონენტებიდან გამოვრიცხოთ მისი ის ნაწილი, რომელთა გამოყენებაც შეზღუდულია (მაგალითად, საგარანტიო, სააკრედიტივო, საინკასო, სადეპოზიტო და სხვა მსგავსი ე.წ. „გაყინული“ ფულადი სახსრები); ბ) მოთხოვნების კომპონენტებიდან გამოვრიცხოთ ის დებიტორული დავალიანებები, რომელთა ამოღება ანალიზის საფუძველზე შეუძლებელია (მაგალითად, მოთხოვნების ჯამური თანხის საშუალოდ განსაზღვრული პროცენტი), ასევე, საეჭვო მოთხოვნები, შედარებით დიდი ვადის მქონე დებიტორული დავალიანებები; გ) მარაგებიდან გამოვრიცხოთ ის ნაწილი, რომელიც ნაკლებად ბრუნავს საოპერაციო ციკლის განმავლობაში (მაგალითად, სათადარიგო ნაწილები, რომლებიც მარაგებადაა აღრიცხული და არ გამოიყენება ინტენსიურად; ე.წ. ,,ჩაწოლილი’’ მარაგები; სპეციფიკური და დიდი ინტერვალით გაყიდვადი მარაგები; პროდუქცია, რომლის რეალიზაცია გარკვეული ობიექტური მიზეზის გამო ვერ ხერხდება და ა.შ.).

3. ეკონომიკის სხვადასხვა სექტორში/ქვესექტორში/საქმიანობაში მოქმედი ბიზნესსუბიექტებისათვის ლიკვიდობის ოპტიმუმი შეიძლება იყოს განსხვავებული, კერძოდ: ა) კომპანიებს, რომელთაც აქვთ დიდი ოდენობის ნაღდი ფულადი გაყიდვები და მცირე ოდენობის კრედიტში გაყიდვები, ექნებათ მცირე დებიტორული დავალიანებები და გადახდისუნარიანობის ინდექსის მაღალი მნიშვნელობა; სავაჭრო კომპანიებს ექნებათ უფრო მეტად სასაქონლო მარაგები, ხოლო მწარმოებელ კომპანიებს _ საწარმოო მარაგები, რაც გასათვალისწინებელია ინდექსების გამოთვლისას. ამასთან ერთად, უნდა გავითვალისწინოთ ბიზნესსუბიექტების დივერსიფიცირებისა და საქმიანი აქტიურობის ფაქტორი. კერძოდ, რაც უფრო დივერსიფიცირებული და მაღალი საქმიანი აქტიურობის მქონეა კომპანიის საქმიანობა, სხვა თანაბარ პირობებში, მით უფრო მაღალი იქნება ლიკვიდობის ინდექსების მნიშვნელობები.

4. მხედველობაშია მისაღები ასევე საბაზრო კონიუნქტურა და მარაგების შეძენის პერიოდულობა და თავისებურებანი. მაგალითად, კომპანიამ შესაძლოა გარკვეულ მარაგებზე ფასების მოსალოდნელი ზრდის გამო წინასწარ შექმნას (შეიძინოს) და დაარეზერვოს მარაგების განსაზღვრული ოდენობა, რაც „ხელოვნურად“ გაზრდის მარაგების კომპონენტის მნიშვნელობას ლიკვიდობის ინდექსების გამოთვლაში.

5. მნიშვნელოვანია მიმდინარე ვალდებულებების ფორმირების ფაქტორი იმ თვალსაზრისით, რომ ხშირ შემთხვევაში, ვინაიდან კრედიტორული დავალიანებები წარმოადგენს სესხებთან შედარებით იაფ წყაროს, კომპანიები მიმართავენ მათ გამოყენებას და ახდენენ გადახდისუნარიანობის რისკის ზრდას ასეთი ვალდებულებების გადიდების ხარჯზე, რაც ამცირებს შესაბამისად კონკრეტული ბიზნესსუბიექტის ლიკვიდობის დონეს.

6.  ლიკვიდობის პოზიცია, ასევე, დამოკიდებული შეიძლება იყოს ბიზნესის ზომასა და ეკონომიკური საქმიანობის მასშტაბზე, მაგალითად, მსხვილმა კომპანიებმა შეიძლება გამოიყენონ თავიანთი საბაზრო პოზიცია და მომწოდებლებისაგან მიიღონ შედარებით გაზრდილი კრედიტორული დავალიანებების პერიოდი, მაშინ, როდესაც მცირე და ახალდაფუძნებულ კომპანიებს შეიძლება მომწოდებლებმა მოთხოვონ მიწოდებული საქონელ-მომსახურების ღირებულების დაუყოვნებლივი ანაზღაურება.

7. ლიკვიდობის ინდექსების მნიშვნელობები შეიძლება იყოს შესაბამის ნორმატიულ მნიშვნელობებზე გაცილებით მაღალი, რაც არ არის სასურველი და მიუთითებს იმაზე, რომ ბიზნესსუბიექტმა მოახდინა ჭარბი ინვესტირება მიმდინარე აქტივებში, რის გამოსავლენადაც, ლიკვიდობის კოეფიციენტებთან ერთად, ასევე სასურველია მოვახდინოთ საფინანსო ციკლის (ფულის კონვერსიის ციკლის) ანალიზი და შეფასება [Richards, Laughlin. 1980, გვ. 34-35].

8. ლიკვიდობის შეფასებისას მნიშვნელოვანია დამოკიდებულება კრედიტორებისა და აქციონერების მხრიდან [Akhrakhadze, 2013. გვ. 61]. კერძოდ, ლიკვიდობის მაღალ დონეს კრედიტორები ყოველთვის პოზიტიურად აფასებენ, რადგან იგი ასოცირდება ლიკვიდური ნაკადების არსებობასა და სესხის დაფარვის პოტენციურ შესაძლებლობასთან, ხოლო ასეთ ჭარბ ლიკვიდობას ბიზნესის პარტნიორები და პოტენციური ინვესტორები შეიძლება უყურებდნენ შედარებით „სკეპტიკურად“, თვლიდნენ რა, რომ კომპანია ვერ იყენებს თავის მიმდინარე აქტივებს მაქსიმალური ეფექტიანობით.

9. ბიზნესსუბიექტის ფინანსური ანალიტიკოსი უნდა დააკვირდეს, თუ რამდენად დაცილებულია ერთმანეთს ლიკვიდობის ინდექსების გამოთვლის შედეგად მიღებული მნიშვნელობები (ე.წ. დიაპაზონური დაცილება), რაც შეიძლება მიუთითებდეს ლიკვიდობის არასასურველ სტრუქტურაზე, ამიტომ მიზანშეწონილია ისინი ახლოს იყოს ერთმანეთთან, წინააღმდეგ შემთხვევაში საჭიროა ღრმა ანალიზი მიმდინარე აქტივების შედარებით ნაკლებად ლიკვიდური კომპონენტების დონეზე.

10. ლიკვიდობის ინდექსები არ უნდა გამოვთვალოთ ,,ხისტად’’, რადგან მათი ნორმატიული მნიშვნელობები დამოკიდებულია ისეთ ფაქტორებზე, როგორიცაა ეკონომიკის სექტორი, მიმდინარე აქტივების სტრუქტურა, ბიზნესის სტაბილურობა, გაყიდვების სპეციფიკა, მიმ¬დინარე აქტივების წილი მთლიან აქტივებში და სხვა.          

ლიკვიდობის ანალიტიკურ-პრაქტიკული ასპექტები 

აღსანიშნავია, რომ ლიკვიდობის ინდექსების გამოთვლა და ლიკვიდობის პოზიციის მონიტორინგი წარმოებს როგორც „ინსაიდერული“ (შიგა), ასევე „აუთსაიდერული“(გარე) ფინანსური ანალიზის ჩარჩოებში. ინსაიდერული ანალიზი გულისხმობს კომპანიის შიგნით ფინანსურ ანალიტიკოსთა/მენეჯერთა მიერ მისი ფინანსური მდგომარეობის სრულყოფილი შეფასების მიზნით ჩატარებულ ლიკვიდობის ანალიზს, ხოლო აუთსაიდერული ანალიზის ქვეშ მოიაზრება კომპანიის დაინტერესებული მხარეების (განსაკუთრებით ინვესტორების და კრედიტორების) მიერ „სამიზნე“ კომპანიის ლიკვიდობის პოზიციის განსაზღვრა რელევანტური ფინანსური გადაწყვეტილებების მიღების მიზნით. შევნიშნოთ, რომ ასეთი ანალიტიკური მიდგომები საქართველოს ბიზნესსექტორში დიფერენცირებულია და ხშირ შემთხევევაში ზედაპირულიც კი, განსაკუთრებით კომპანიათა შიგა ფინანსური ანალიზის კონტექსტში, მაშინ, როდესაც ასეთ ინსტრუმენტებს ინტენსიურად იყენებენ კომერციული ბანკები და მიკროსაფინანსო ორგანიზაციები საშუალო და მსხვილი ბიზნესსესხების გაცემისას კრედიტუნარიანობის შეფასების მიზნით. რაც შეეხება, საინვესტიციო ანალიტიკოსებს, მათთვის ფინანსური (მათ შორის ლიკვიდობის) ინდექსები წარმოადგენს საინვესტიციო პროექტების შეფასების ფინანსური ინდიკატორების დამხმარე ინსტრუმენტებს.   

უნდა აღინიშნოს, რომ ანალიტიკური ფინანსური ინსტრუმენტები, საქართველოს ბიზნესსექტორში, უპირატესად გამოიყენება იმ შემთხვევაში, როდესაც კომპანია: წარმოადგენს მსხვილ და სტრუქტურირებულ ბიზნესს; ფლობს გამართულ მენეჯმენტის სისტემას; წარმოადგენს უცხოური საწარმოს ფილიალს ან მასთან დაკავშირებულ ეკონომიკურ სუბიექტს; იმყოფება ფინანსურ ინსტიტუტებთან მჭიდრო პარტნიორულ კავშირში; ეწევა სპეციფიკურ (მაგალითად, რეგულირებად) საქმიანობას, რაც მოითხოვს სათანადო ფინანსურ ანალიტიკას. რაც შეეხება ანალიტიკური ფინანსური (მ.შ. ლიკვიდობის) ინსტრუმენტების შეზღუდულ გამოყენებას პრაქტიკაში, იგი შეპირობებულია შემდეგი ფაქტორებით: ბიზნესის დამფუძნებლებისა და ფინანსური მენეჯერების გაუბრალოებული და ზედაპირული დამოკიდებულება ზოგადად ანალიტიკური მიდგომებისადმი; პროფესიონალ ფინანსურ ანალიტიკოსთა ვიწრო წრე; ანგარიშგებითი მოთხოვნების ჯერ კიდევ დაბალი დონე; განვითარებაზე ორიენტირებული კორპორაციული ფინანსების ნაკლებობა; ფინანსური რეპორტინგისათვის აუცილებელი ინფორმაციის დამუშავებით შემოსაზღვრა.

იმისათვის, რომ ამაღლდეს ფინანსური ანალიტიკის როლი და მნიშვნელობა ბიზნეს სექტორში, აუცილებელია მთელი რიგი ღონისძიებების კომპლექსური შემუშავება და პრაქტიკული იმპლემენტაცია: 1. კომპანიათა მმართველობითი ფინანსური ბირთვის მიერ კომპანიის საქმიანობის შესაბამისი ანალიტიკური ფინანსური ინსტრუმენტების შემუშავება, პროგრამული „ჩაშენება“და გამოყენება; 2. ბიზნესის ფინანსური გადაწყვეტილებების დაფუძნება ანალიტიკურ მიდგომებსა და მეთოდებზე; 3. ფინანსური ინდექსების გამოთვლითი ტექნიკების დანერგვა და ფაქტობრივი მაჩვენებლების სისტემური და სისტემატური მონიტორინგი; 4. ფინანსურ ინსტიტუტებთან, ბიზნესსესხების აღებისას, კრედიტუნარიანობის შეფასების კონტექსტში, მჭიდრო კოორდინაცია და სათანადო ანალიტიკური ბაზების მომზადება; 5. სახელმწიფოს მხრიდან, საშუალოვადიან პერიოდში, ფინანსური ბენჩმარკინგის სისტემის შემუშავების და დანერგვის ეფექტური წინაწირობების შექმნა.

დასკვნა 

ამდენად, ლიკვიდობის პოზიციის გაუმჯობესება ნებისმიერი ბიზნესსუბიექტის  უმნიშვნელოვანესი მოკლევადიანი ფინანსური ამოცანაა, რადგან სწორედ მასზეა დამოკიდებული მოსალოდნელი გადახდისუუნარობის და, შესაბამისად, გაკოტრების რისკების თავიდან აცილება და განეიტრალება. ამიტომ აუცილებელია ლიკვიდობის დონეზე პერმანენტული დაკვირვება და მონიტორინგი, ამისათვის კი საჭიროა საინფორმაციო ბაზის დამუშავება და სრულყოფა იმ პერიოდულობით, რითაც გამოითვლება ლიკვიდობის ინდექსები კონკრეტულ კომპანიაში. ამასთან, საკვანძო მნიშვნელობისაა ლიკვიდობის ინდექსების არა იზოლირებული გამოთვლა და ინტერპრეტირება, არამედ სხვა ფინანსურ ინდექსებთან (ფინანსური მდგრადობის, რენტაბელობის, ბრუნვადობის, საბაზრო აქტიურობის, საფინანსო ციკლისა და და ფულადი ნაკადების) კომბინაციაში მათი შეფასება, რათა ბიზნესსუბიექტის ერთიანი „ფინანსური სურათი“ იქნეს დანახული. 

გამოყენებული ლიტერატურა 

1. Akhrakhadze Sh. 2013. Financial Analysis in Practice. Tbilisi, Favorite Print.
2. Fridson M., Alvarez F. 2011. Financial Statement Analysis. Fourth Edition. New York, Wiley.
3. Neale B., McElroy T. 2004. Business Finance (A Value-Based Approach). Edinburgh, Prentice Hall.
4. Rice A. 2011. Accounts Demystified. Sixth Edition. Edinburgh, Prentice Hall.
5. Richards V. D., Laughlin E. J. 1980. A Cash Conversion Cycle Approach to Liquidity Analysis. Financial Management, Vol. 9, No. 1, pp. 32-38. Retrieved from: https://s3.amazonaws.com /academia.edu.documents/28201852/A_cash_conversion_cycle_approach.pdf?response-content-disposition=inline%3B%20filename%3DA _cash_conversion_cycle_approach_on_Work. pdf&X-Amz-Algorithm=AWS4-HMAC-SHA256&X-Amz-Credential=AKIAIWOWYYGZ2Y53UL3A% 2F20200306%2Fus-east-1%2Fs3%2Faws4_request&X-Amz-Date=20200306T115442Z&X- Amz-Expires=3600&X-Amz-SignedHeaders= host&X-Amz-Signature=6cb3295d187668aeeac5e59e6aa98fd41 bb47050acd049c13ab13db99c4bc4d5 Access: 20.01.2020.
6. Saleem Q., Rehman R. 2011. Impacts of liquidity ratios on profitability. Interdisciplinary Journal of Research in Business Vol. 1, Iss. 7, pp. 95-98. Retrieved from: https://s3.amazonaws.com/academia.edu.documents /42820999/idjrb7n9.pdf?response-content-disposition=inline%3B%20filename%3DImpacts_of_liquidity_ratios_on_profitabi.pdf&X- Amz-Algorithm=AWS4-HMAC-SHA256&X-Amz-Credential=AKIAIWOWYYGZ2Y53UL3A%2F20200306%2Fus-east-1%2Fs3%2Faws4_request&X-Amz-Date= 20200306T121241Z&X-Amz-Expires=3600&X-Amz- SignedHeaders=host&X-Amz-Signature=a7 d6ff0a125f13c8a0fe2ead6c4032356c0d50f db2d9756f598296aaa0d2d92b Access: 17.12.2019.
7. ფინანსების სტრატეგიული მართვა (წიგნი 3.7). 2003. ACCA. თარგმანი ინგლისურიდან. თბილისი, თერგი XXI.
8. Ковалев В.В. 1998. Финансовый анализ: Управление кариталом, выбор инвестиций, анализ отчетности. Москва, Финансы и статистика.

---